Spadek - przyjąć czy odrzucić?
Moja sprawa jest inna niż opisano w gazecie. Po śmierci naszego taty moja siostra namówiła mnie do odrzucenia spadku, umówiliśmy się, że po zakończeniu przebudowy domu siostra przekaże na moją rzecz swoje mieszkanie własnościowe. Siostra nie dotrzymała umowy i zostałem na lodzie. Czy w takim przypadku przysługuje mi prawo do odwołania powyższego oświadczenia?
Z opisu wynika, że czytelnik odrzucił spadek i w ten sposób utracił prawo do schedy, główny składnik spadku po ojcu - nieruchomość nabyła siostra czytelnika. Wskutek odrzucenia spadku czytelnik utracił prawo do współwłasności nieruchomości. Niekorzystne oświadczenie majątkowe czytelnik złożył licząc na to, że tytułem rekompensaty za zrzeczenie się schedy otrzyma od siostry mieszkanie własnościowe. W związku z tym czytelnik chciałby uchylić wspomniane oświadczenie.
W tym przypadku błąd został wywołany podstępnie przez siostrę czytelnika, zatem uchylenie się od skutków prawnych takiego oświadczenia woli jest możliwe (art. 86 par. 1 k.c. w związku z art. 1019 par. 1 k.c. vide - uchwała S.N. 04.07.1986 r. III CZP 36/86 ). Czytelnik ma realną szansę na przywrócenie stanu prawnego, który istniał przed złożeniem fatalnego w skutkach oświadczenia, wystarczy, że udowodni on, że podstęp ze strony jego siostry faktycznie miał miejsce.
Powyższy przykład (oświadczenie wywołane podstępem) rzadko występuje w praktyce, natomiast do typowych przypadków należą oświadczenia o przyjęciu spadku złożone pod wpływem błędu nie zawinionego przez inne osoby. Jeżeli spadkodawca nie postawił majątku - spadkobiercy nie składają w sądzie wniosku o stwierdzenie praw do spadku, bo nic na tym nie skorzystają. Jeżeli jednak spadkodawca nie spłacił swoich długów wniosek w tym przedmiocie może pochodzić od wierzyciela. Wówczas spadkobiercy mogą ratować się poprzez uchylenie się od skutków prawnych niezłożenia w terminie oświadczenia o odrzuceniu spadku. Oświadczenie takowe wymaga zatwierdzenia przez sąd (art. 1019 par. 4 k.c.). Sąd zatwierdzi to oświadczenie gdy składający je zachował należytą staranność w ustaleniu rzeczywistego stanu majątku spadkowego (vide postanowienie S.N. 30.06.2005 r. IV CK 799/04). Nie zawsze sąd daje wiarę wyjaśnieniom spadkobiercy, że nic nie wiedział o długach. Dlatego też lepiej zachować ostrożność i gdy zachodzi w tym kierunku uzasadnione przepuszczenie - złożyć w sądzie oświadczenie o odrzuceniu spadku w ustawowym terminie 6 miesięcy od podjęcia wiadomości o tytule swego powołania.
